مقدمه

شدت انرژی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است که نشان از مصرف بی رویه انرژی در بخشهای مختلف جامعه دارد . قیمت پائین انواع حاملهای انرژی و وجودیارانه دولتی در این بخش ، هزینه اتلاف انرژی را در ظاهر اندک و ناچیز و در نتیجه بی تاثیر نشان می دهد و فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه را کم رنگ نموده است .

در طول سالهای اخیر مصرف برق در بخشهای مختلف با رشد چشم گیری روبرو بوده است . رشد حدود۱۰ درصدی مصرف برق در کشور در مقایسه با متوسط جهانی (۲ تا ۳ درصد) ، صنعت برق را درخصوص سرمایه گذاری و احداث نیروگاه و شبکه های انتقال و توزیع نیروی برق با مشکل مواجه نموده است . سرمایه گذاری ســالانه حدود۴۰ هزار میلیاردریال برای ایجاد تاسیسات تولید ، انتقال و توزیع نیروی برق و استفاده ازبخش عمده ای از آنها تنها در ۴ ساعت زمان اوج بار ، مشکلات عدیده ای را برای صنعت برق بوجود آورده است . ایامی از سال و نیز ساعاتی از شبانه روز دارای بیشترین مصرف انرژی الکتریکی است که به آن روزهای اوج مصرف سال و ساعات اوج بار گفته می شود و عموما این مصارف اوج ، در فصل تابستان از حدود اواسط تیرماه تا اواسط شهریور ماه است که متاثر از استفاده انبوه از وسایل سرمایشی است .

سیستم های سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می گیرند در نقاط مختلف متفاوت می باشند . از جمله این سیستم ها که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور بعلت آب وهوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می گیرند ، کولر گازی می باشد .

حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی در فصل گرما از کولر های آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می کنند . توان کولرهای آبی درحدود ۵۰۰ وات و در مورد کولرهای گازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است .

کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است ، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند ، لذا در این مناطق از کولرهای گازی بطور گسترده استفاده می شود . لکن درمناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولرآبی مساعد است ، استفاده از کولر گازی اشتباه است . مصرف بالای انرژی الکتریکی در کولرهای گازی ، اهمیت بهینه سازی و کنترل مصرف انرژی الکتریکی را در این وسایل ایجاب می نماید . مقدار انرژی مصرفی در کولرهای گازی تابع عوامل مختلفی است که از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر مصرف انرژی الکتریکی کولرهای گازی می توان به محل نصب ، سرویس و نگهداری مناسب و تناسب ظرفیت برودتی کولر با فضای مورد استفاده ( از لحاظ مساحت ، دما و رطوبت ) اشاره نمود .

نسبت بازده انرژی E.E.r:

نسبت توان خروجی به توان ورودی هردستگاه برقی ، بازده انرژی خوانده می شود و در کولرهای گازی این رقم از حاصل تقسیم ظرفیت سرمایشی کل به توان ورودی موثر ، بدست می آید و به E.E.r موسوم است . در هنگام خرید کولر گازی ، در کاتالوگ آن به ضریب E.E.r ، رتبه انرژی و کلاس کولر باتوجه به شرایط اقلیمی منطقه توجه فرمایید . هرچه این شاخصها بالاتر باشند ،کارایی کولر بیشتر است . برای کولرهای با ظرفیت کمتر از Btu/h20000 ، می بایست E.E.r حداقل برابر با ۷/۱۰ باشد .

توصیه‌های کاربردی:

لازم است در موقع خرید کولر گازی به مساحت فضایی که نیاز به برودت دارد توجه نماییم . درجدول زیر ظرفیت مورد نیاز کولر گازی به نسبت مساحت فضای مورد استفاده ، درج شده است .

ظرفیت BTU/h مساحت (مترمربع )

۹۰۰۰ ۳۷-۳۲

۱۰۰۰۰ ۴۱-۳۷

۱۲۰۰۰ ۵۰-۴۱

۱۴۰۰۰ ۶۴-۵۰

۱۸۰۰۰ ۹۱-۶۴

۲۴۰۰۰ ۱۱۷-۹۱

× چنانچه فضای مورد نظر آفتابگیر باشد به ظرفیتهای مندرج در جدول بالا ، ۱۰ درصد اضافه می گردد و اگر فضای مورد نظر سایه باشد ،۱۰ درصد از ظرفیت مذکور کم خواهد شد و چنانچه کولر صرفا” برای آشپزخانه بکار می رود ، می توان از یک رده بالاتر استفاده کرد .

× باتوجه به جریان مصرفی بالا ، نصب کولر گازی می بایست توسط تکنسین مجرب صورت پذیرد .

× نصب اینورتر در کولرهای گازی پنجره ای باعث افزایش راندمان آنها می شود .

× تمیز بودن کندانسورکولر به لحاظ عبور جریان هوا تا میزان زیادی از جریان برق مصرفی کولر می کاهد .

× نصب کندانسور کولرهای گازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف میزان قابل توجهی از انرژی مصرفی آنها خواهد شد .

× در صورت امکان کولر گازی را در مسیر باد نصب کنید ، زیرا این کار باعث انتقال حرارت بهتر در کندانسور شده و در نتیجه افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی حاصل خواهد شد .

× سعی شود محوطه پشت کولر دارای فضای مناسبی جهت گردش هوا باشد .

× درزگیری مناسب اطراف کولر ، قرار نداشتن در معرض تابش مستقیم خورشید ، سرویس به موقع و تمیز نمودن فیلترهای هوا و رادیاتور ، تاثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی الکتریکی دارند .

× در شهرهای جنوبی کشور که دارای آب و هوای بسیار گرم و مرطوب هستند ، کاشتن یک اصله درخت در نزدیکی کولرگازی ، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش مصرف انرژی الکتریکی را به همراه خواهد داشت . علاوه براینکه کاشتن درخت در مجاورت ساختمانها باعث زیبایی و عایق سرما و گرمای ساختمان نیز می گردد

× برق مصرفی کولرهای گازی همزمان با استفاده از لامپهای کم مصرف ( بدلیل تشعشع حرارتی کمتر این لامپها ) به میزان قابل توجهی کاهش می یابد .

× تمامی کولرهای گازی دارای درجه تنظیم دما ( ترموستات ) هستند . لذا باتوجه به اینکه بهترین درجه برودت منزل در فصل تابستان بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است ، می بایست از سرد کردن بیش از حد محل سکونت خودداری کرد .

× اتاق های خواب را از ۲۵ درجه سانتیگراد خنک تر نکنید .

× استفاده بی مورد و یا همزمان از وسایل خانگی گرمازا مانند اجاق ، سماور ، لامپ رشته ایو … باعث افزایش بار گرمایی محیط می شود ، که این امر زمان کار کولرگازی را جهت رسیدن به برودت مطلوب ، افزایش داده و درنتیجه منجر به مصرف بیش از اندازه انرژی الکتریکی در کولر گازی خواهد شد . بنابر این کارهایی نظیر پخت و پز ، اتوکشی و … را درساعاتی انجام دهید که گرمای هوا کمتر است .

× جهت استفاده بهینه از انرژی و پایداری بیشتر شبکه برق درساعات اوج بار (درتابستان ازساعت ۱۹ تا ۲۳ در مناطق عادی و از ۱۳ تا ۱۸ و یا ۲۴ تا ۶ صبح روز بعد در مناطق گرمسیری ) از استفاده همزمان چند کولر ، حتی المقدور خودداری نمایید . × در تابستان معمولاً سه منبع عمده گرمای ناخواسته در منزل وجود دارد ؛ گرمای هوای خارج که از طریق سقف و دیوار هدایت می شود ، گرمایی که از لامپ ها و لوازم خانگی انتشار می یابد و نور خورشید که از راه پنجره ها به داخل می تابد . با استفاده از سایبان ، پرده کرکره و یا پرده پارچه ای با رنگ روشن ، می توان نور خورشید را به سمت بیرون منعکس نمود